
堆排序(Heap Sort)是一种基于二叉堆数据结构的高效排序算法,它结合了选择排序的思想和堆的特性,既保证了稳定的时间复杂度,又不需要额外的存储空间。下面我们从基础概念到高级应用,全面解析堆排序。
堆是一种特殊的完全二叉树,分为两种类型:
关键特性:
i 的左子节点为 2i+1,右子节点为 2i+2。j 的父节点为 (j-1)/2。堆排序的核心思想是利用堆的特性,分两步完成排序:
public class HeapSort {
    public static void sort(int[] arr) {
        int n = arr.length;
        
        // 1. 构建初始大顶堆
        for (int i = n / 2 - 1; i >= 0; i--) {
            heapify(arr, n, i);
        }
        
        // 2. 交换堆顶元素并调整堆
        for (int i = n - 1; i > 0; i--) {
            // 将堆顶元素(最大值)与当前末尾元素交换
            int temp = arr[0];
            arr[0] = arr[i];
            arr[i] = temp;
            
            // 重新调整剩余元素为大顶堆
            heapify(arr, i, 0);
        }
    }
    
    // 调整以i为根的子树为大顶堆
    private static void heapify(int[] arr, int n, int i) {
        int largest = i;      // 初始化根节点为最大值
        int left = 2 * i + 1; // 左子节点
        int right = 2 * i + 2; // 右子节点
        
        // 如果左子节点大于根节点
        if (left < n && arr[left] > arr[largest]) {
            largest = left;
        }
        
        // 如果右子节点大于当前最大值
        if (right < n && arr[right] > arr[largest]) {
            largest = right;
        }
        
        // 如果最大值不是根节点,交换并继续调整
        if (largest != i) {
            int swap = arr[i];
            arr[i] = arr[largest];
            arr[largest] = swap;
            
            // 递归调整受影响的子树
            heapify(arr, n, largest);
        }
    }
    
    // 测试代码
    public static void main(String[] args) {
        int[] arr = {12, 11, 13, 5, 6, 7};
        System.out.println("原始数组:");
        for (int num : arr) {
            System.out.print(num + " ");
        }
        
        sort(arr);
        
        System.out.println("\n排序后的数组:");
        for (int num : arr) {
            System.out.print(num + " ");
        }
    }
}PriorityQueue),支持高效的插入和删除最大 / 最小值操作。heapify方法的递归调整逻辑。堆排序以其稳定的性能和原地排序的特性,成为算法工程师工具箱中的重要工具。它不仅是排序算法的经典范例,更是理解和应用树状数据结构的基础。无论是新手学习还是资深工程师的实际开发,堆排序都值得深入掌握。